Zuchten zonder zoet Love's labour lost William Shakespeare vertaling : Jan Jonk
Eerste bedrijf Eerste toneel Ferdinand op, Koning van Navarre, Berowne, Longaville, en Dumain.
Koning	Laat roem, in het leven immer nagestreefd, gegrift voortleven op ons bronzen graf, en ons dan zegenen in de onzalige dood; als, ondanks holbuik en verslinder Tijd, de inspanning van dit leven eer koopt, die ooit de scherpte van zijn zeis verstompt en ons tot erven maakt van de eeuwigheid. Dus, dappere overwinnaars, - want dat bent u, die strijdt tegen uw eigen hartstochten en het machtig leger van de aardse lust - het besluit van laatst behoudt zijn volle kracht: bewonderen zal de wereld ons Navarre; ons hof zal een kleine academie zijn, waar men in rust de levenskunst beschouwt. U drieën, Berowne, Dumain en Longaville, u zweert dus, drie jaar lang bij mij te blijven, als schoolgenoten, aan alle regels trouw, die hier op deze rol zijn vastgelegd: u hebt gezworen; teken met uw naam, zodat, wie het minste van wat hier staat schendt, zich eigenhandig schandelijk onteert. Als u zich, naast uw woorden, ook sterk weet, dan onderteken hier, en houd uw eed.
Longaville	Ik doe het; de onthouding is maar drie jaar, de geest zal smullen, maar het lijf teert in: een vette buik, een mager brein, een zoete tand maakt ribben rijk, verarmt echter het verstand.
Dumain	Mijn edele vorst, Dumain is reeds verstorven: hij laat de grovere lusten van de wereld de lagere slaven van de grove aard: voor liefde, rijkdom, luister, ben ik dood; in wetenschap ben ik hun lotgenoot.
Berowne	Ik kan slechts herhalen wat er is gezegd; u kent mijn eed, immers, al, dierbare vorst, dat ik hier drie jaar hard studeren wil. Maar andere strenge regels zijn er ook, zoals, in al die tijd geen vrouw te zien, wat, hoop ik, daar niet neergeschreven staat: en niet te eten één dag in de week, en, bovendien, maar één maaltijd per dag, wat hopelijk daar ook niet staat genoteerd: en dan, het slapen, maar drie uur per nacht, en nooit even een dutje de hele dag, ik, die nooit iets verkeerds dacht in de nacht, en een donkere nacht maakte van de halve dag, waarvan ik ook hoop dat het daar niet staat. O, ik, wat zijn dat straffe plichten, knaap: geen dames, studie, vasten, en geen slaap.
Koning	De eed, die u zwoer, heeft u hierom gevraagd.
Berowne	Laat mij nee zeggen, vorst, als het u behaagt. Ik wist alleen dat het studie betrof, en drie jaar hier blijven bij u aan het hof.
Longaville	U heeft het gezworen, Berowne, en de rest.
Berowne	Half ja, half nee, ik heb maar wat gepest. Waarom studeert men, mag ik dat eens weten?
Koning	Om dat te leren wat wij nog niet weten.
Berowne	Dus dingen die het gewoon verstand niet kent.
Koning	Het loon voor leren, het goddelijk ornament.
Berowne	Goed, dan; ik zweer, ik studeer zo elke dag, om dat te weten wat ik niet weten mag; ik wil studeren, waar ik goed eten kan, als mij een feestverbod is opgelegd; of waar ik vrouwtjes zie, zo nu en dan, als men die het gewoon verstand ontzegt; of hoe ik, als mijn dure eed mij rouwt, leer die te breken en mijn belofte houd. Als studie dat bereikt, en dat alleen, leert leren wat het nog niet wist voorheen. Zweer dat dit kan, en ik zeg nooit meer neen.
Koning	Dat is nu juist wat alle studie stoort en onze geest tot ijdele lust bekoort.
Berowne	Ach, elk vermaak is ijdel; het meest frustreert wat moeizaam is bereikt en toch troebleert: als in een boek turend, op zoek naar het licht dat waarheid heet; de waarheid, vol venijn, verblindt de lezer valselijk het gezicht: licht dat licht zoekt, leidt licht licht maar in schijn. En, voor u vindt waar licht in het duister ligt, valt u allicht het licht in de ogen dicht. Leer voor het oog zoeken gelukzaligheid, doordat het een veel schoner oog weer vindt, dat hem in zijn verblinding verder leidt, hem licht geeft die tevoren was verblind. Studie is als de hemelse koning zon, die zich niet onbeschaamd doorvorsen laat; het weinige dat een ploeteraar ooit won uit een vreemd boek is enkel slechte raad. De aardse peter van het hemelheer, die elke vaste ster van een naam voorziet, verheugt hem al die sterrenpracht soms meer dan wie onwetend opkijkt en geniet? Wie te veel weet, weet niets dan ijdele faam; en elke peetoom weet beslist een naam.
Koning	Een goede raad om nooit iets aan te leren.
Dumain	Een wijze les om nooit te gaan studeren.
Longaville	Hij wiedt tarwe, maar het onkruid zal het niet deren.
Berowne	De lente komt, als ganzen gaan creperen.
Dumain	Hoe past dat hier?
Berowne	Recht in het schot.
Dumain	Het heeft geen zin.
Berowne	Maar het heeft wel een slot.
Koning	Berowne is als een nijdige vorst die bijt, en knagen gaat aan lentes eerstelingen.
Berowne	Nou, èn! De zomer pocht steeds voor zijn tijd, wanneer de vogels nog niet hoeven zingen. Wat roem ik wat ontijdig wordt geboren? Ik hoef net zo min met Kerst een roos die bloeit, als sneeuw die het jonge Mei-groen steeds verknoeit; ik mag alles graag wat op zijn tijd steeds groeit. Dus, nu studeren, daarvoor is het te laat, klim over het huis waar het poortje open gaat.
Koning	Goed, dan, Berowne, naar huis, tot ziens, vaarwel.
Berowne	Nee, vorst, ik heb gezworen; ik blijf wel. Al zei ik meer over cultuurbarbaren dan u voor de ‘engel’ kennis zeggen kunt, toch wil ik mijn toezegging hier trouw bewaren, en blijf drie jaar, zo mij dat is vergund. Laat mij nog eens zien wat er geschreven staat; hoe streng het ook is, ik teken hier kordaat.
Koning	Dit toegeven redt jou van alle smaad.
Berowne	[Leest] "Item: geen vrouw dient binnen een mijl afstand van mijn hof te komen" - Is dit afgekondigd?
Longaville	Vier dagen geleden.
Berowne	Laat eens zien, wat is de straf wel niet? - "Op straffe van haar tong te verliezen." Wie heeft die straf bedacht?
Longaville	Nou, dat heb ik gedaan.
Berowne	Mijn beste vriend, waarom wel niet?
Longaville	Zo’n vreselijke straf houdt hen hier weg.
Berowne	Voor vriendelijkheid nogal gevaarlijk, zeg. "Item: als een man, binnen deze drie jaren, er op betrapt wordt dat hij met een vrouw praat, dan zal hij zo’n openbare schande moeten ondergaan, als de anderen aan het hof maar kunnen bedenken." Die regel, heer, zult u zelf zeker breken; u weet, een afgezant wordt voorgeleid, de Franse koningsdochter komt u spreken - een meisje met gratie en majesteit - over uw Aquitanië’s overdracht aan haar vader, ziek, bedlegerig, slecht ter been; dan heeft dit fraai artikel heel geen kracht, of de prinses komt tevergeefs hierheen.
Koning	Dat is waar ook, heren; dat overkomt mij!
Berowne	Hoe zeer schiet planning vaak zijn doel voorbij; terwijl het bestudeert wat het graag doet, vergeet het dat compleet wat het doen moet; en met het doel bereikt, zo fel begeerd, wint het, als vuur een stad, triomf verteerd.
Koning	Die regel dient geschrapt, en wel heel prompt; het is noodzakelijk dat zij hier komt.
Berowne	Noodzaak zal ons al wat wij zwoeren breken, drieduizend keer in deze drie jaar tijd; geen aangeboren hartstocht is bezweken voor veel kracht, maar wel voor bevalligheid. Breek ik mijn eed, dan spreekt dit woord voor mij, uit noodzaak schoof ik mijn eed steeds ter zij. Ik onderschrijf de regels hier genoemd; en wie het kleinste voorschrift ook maar schendt, verliest zijn eer en zij eeuwig verdoemd: verleiding lokt, dat is ook mij bekend; ik weet zeker, al deed ik het laatst de eed, ik ben de laatste die zijn eed vergeet. Maar wordt nu al wat leuk is hier geweerd?
Koning	Wel nee. U weet toch, aan het hof verkeert een reiziger uit Spanje, zeer beschaafd, die bij de allernieuwste mode zweert, zeer goed in spreuken is, ja, zeer begaafd; iemand, die de muziek van eigen praat verrukt als meeslepende welluidendheid; een man vol hoffelijkheid, die goed en kwaad tot rechter kozen in hun onenigheid: Armado, zo heet die excentriekeling, verhaalt, als ik even met uitleg zwijg, hoe het dappere ridders in de strijd verging, van donkere Spaanse helden, in den krijg., Vertel mij straks maar eens hoe u het ervoer; ik mag zijn leugens wel, en zijn bravoure; ik maak hem nog eens tot mijn troubadour.
Berowne	Armado is een man, haast geniaal, een moderidder, fonkelnieuw in taal.
Longaville	Als hij met Dikkop ons vermaak hier wordt, dan blijken drie jaar studie veel te kort. Dom en Dikkop op, met een brief.
Dom	Wie is hier de koning in eigen persoon?
Berowne	Deze hier, kerel. Wat wil je?
Dom	Ik reprehendeer zelf zijn eigen persoon, want ik ben zijne genade zijn gerechtsdienaar derde klasse: maar ik zou graag zijn eigen persoon zien in vlees en bloed.
Berowne	Dat ben ik.
Dom	Signor Arm - Arm - recommandeert u. Er gebeurt iets schurkerigs in de stad: deze brief zal er u meer over vertellen.
Dikkop	Meneer, de verstrekking van de brief verslaat ook op mij.
Koning	Een brief van de roemruchte Armado.
Berowne	Hoe laag de inhoud ook moge zijn, ik hoop, bij God, dat hij hoogdravend geschreven is.
Longaville	Een hoge hoop voor een lage hemel: God geve ons geduld.
Berowne	Bij het horen, of bij het ons inhouden?
Longaville	Om gelaten toe te horen, meneer, en om met mate te lachen; of ons van allebei te onthouden.
Berowne	Goed, meneer, laat onze vrolijkheid zo hoog klimmen als de stijl het toelaat.
Dikkop	Het loopt over mij, meneer, vanwege Jaquenetta. Wat er aan de hand is, is dat ik aardig met handwerk bezig was.
Berowne	Wat voor aard dan?
Dikkop	Door de bank genomen, was aard en loop, zoals wat volgt, heer, alle drie: men zag mij naast haar in het herenhuis op de bank zitten, en ik werd gevat toen ik haar het park in naliep; en dat alles, meneer, de aard en loop had, zoals wat volgt. Nou, wat de aard betreft, een man heeft toch wel aardigheid om met een vrouw te praten; en de loop, nou, ik liep haar dus na.
Berowne	En wat volgde toen, meneer?
Dikkop	Het vervolg zal wel zijn dat ik straf krijg; en God behoede de onschuld!
Koning	Willen jullie nu eens aandachtig naar de brief luisteren.
Berowne	Alsof naar een orakel.
Dikkop	Zo simpel is de mens dat hij naar het vlees luistert.
Koning	[Leest] "Grote stadhouder, onder-regent van het hemelgewelf, en enige gebieder van Navarre, aardse God mijner ziel, en voedstervader van mijn lichaam."
Dikkop	Nog geen woord over Dikkop.
Koning	"Zo is het, -"
Dikkop	Het mag zijn dat het zo is; maar als hij zegt, dat het zo is, dan is hij, op het punt van waarheid vertellen, maar zo-zo.
Koning	Stilte.
Dikkop	- zij mij gegund, en allen die niet durven vechten.
Koning	Geen woord meer.
Dikkop	Over de geheimen van anderen, alstublieft.
Koning	"Zo is het, dat ik, belegerd door sabelkleurige melancholie, zwart-neerdrukkende gemoeds-stemming onderwierp aan de recht heilzame artsenij van uw gezondmakende lucht; en, daar ik een edelman ben begaf ik mij ter wandeling. Wanneer hoe laat? Omstreeks het zesde uur; als het vee het grazigst is, de vogels het best pikken, en mannen zich neerzetten aan die schotel die avondeten heet: dat wat de tijd wanneer betreft. Nu, wat de grond aangaat, te weten, ik bedoel, dewelke ik bewandelde: het is geheten uw park. Nu, wat de plaats waar aangaat; ik bedoel, waar mij die ontuchtige en hoogst verdorven gebeurtenis trof, die aan mijn sneeuwwitte pen de ebbenhoutkleurige inkt onttrekt, die gij hier aanblikt, beschouwt, waarneemt of ziet. Maar nu de plaats waar: deze bevindt zich noord-noord-oostwaarts ten oosten van de westerhoek van uw wonderlijk gekronkelde tuin: daar ontwaarde ik, hoe die stompzinnige pummel, dat lage miezertje van uw gunst, -"
Dikkop	Mij?
Koning	"..die stomme, onnozele ziel, -"
Dikkop	Mij?
Koning	"..die lege boerenpummel, -"
Dikkop	Nog steeds mij?
Koning	"..die, zover als ik me herinner, Dikkop heet, -"
Dikkop	O, mij!
Koning	"in het gezelschap en vergezelschapt, ondanks uw vastgesteld en afgekondigd besluit en onthoudingswet, die met - O! met - maar ik huiver te zeggen waarmee, -"
Dikkop	Met een meisje.
Koning	"..met een kind van onze grootmoeder Eva, een vrouwspersoon; of, voor uw minzamer begrip, een vrouw. Hem, heb ik, zoals mijn immer standvastige plicht mij aanspoort, naar u toe gestuurd, om zijn verdiende straf te ontvangen, door uwer beminnelijke hoogheids dienaar, Antonius Dom, een man van goede roep, gedrag, wandel en naam."
Dom	Ik, dus, als het u behaagt; ik ben Antonius Dom.
Koning	"Wat Jaquenetta betreft - zo heet het zwakkere schepsel -, die ik heb betrapt met de boven-genoemde knaap, haar bewaak ik als een vat voor de gramschap van uw wet. De Uwe, in alle hoffelijkheid van een toegewijde en hart verterende gloed van dienstvaardigheid, Don Adriano de Armado"
Berowne	Dit is niet zo goed als ik had gehoopt, maar het beste wat ik ooit heb gehoord.
Koning	Ja, het beste onder het slechtste. Maar, kerel, wat zegt u daarop?
Dikkop	Ik beken dat van het vrouwtje.
Koning	Heeft u de proclamatie gehoord?
Dikkop	Ik geef toe dat ik veel heb gehoord, maar weinig heb geluisterd.
Koning	Er is geproclameerd dat er een jaar gevangenschap staat op het betrapt worden met een juffertje.
Dikkop	Daar ben ik niet mee betrapt, ik ben betrapt met een meidje.
Koning	Dat stond er ook, de proclamatie spreekt van ‘meisje’.
Dikkop	Het was ook geen meisje, meneer; zij was maagd.
Koning	Dat staat er ook met zoveel woorden, een maagd.
Dikkop	Als dat zo is, ontken ik dat ze maagd was; ik werd betrapt met een dienstmaagd.
Koning	Deze dienstmaagd dient u tot niets, meneer.
Dikkop	Deze maagd kan mij wel tot iets dienen, meneer.
Koning	Meneer, ik wil uw vonnis uitspreken: u zult een week vasten op zemelenbrood en water.
Dikkop	Ik bid liever een maand op pruimenprut met wipsaus.
Koning	En Don Armado zal uw wachter zijn. Mijn Heer Berowne, breng hem daar waar hij hoort; en, heren, gaan wij eindelijk nu doen wat wij met zoveel klem hebben beloofd. Koning, Longaville en Dumain af
Berowne	En ik verwed mijn hoofd tegen een hoed, dat eed en wet heel gauw belachelijk blijken. Kom, kerel, mee.
Dikkop	Ik lijd voor de waarheid, meneer; want het is waar, dat ik betrapt ben met Jaquenetta, en Jaquenetta is een waarachtig meisje; en daarom, wees mij welkom, gij bittere kelk van de voorspoed! Droefenis zal mij ooit weer toelachen; tot dan, ga maar zitten, kommer. Beiden af
Tweede toneel Armado op en Mot
Armado	Zeg, jongen, wat betekent het, als een man van grote geest melancholisch wordt?
Mot	Dat betekent ongetwijfeld, meneer, dat hij er droef uit zal zien.
Armado	Ja, maar, droefheid is toch hetzelfde, menneke. Mot Nee, nee; och, here, nee.
Armado	Hoe kun je droefheid en melancholie dan uit elkaar houden, mijn tedere jonkie?
Mot	Door heel eenvoudig aan te tonen hoe het werkt, mijn taaie Signor.
Armado	Waarom taaie Signor? Waarom taaie Signor?
Mot	Waarom tedere jonkie? Waarom tedere jonkie?
Armado	Ik sprak dit, tedere jonkie, als een passend epitheton dat bij jouw jeugdigheid hoort, die wij als teder kunnen bestempelen.
Mot	En ik, taaie Signor, als een passende titel bij uw ouderdom, die wij taai noemen.
Armado	Aardig en vaardig.
Mot	Hoe bedoelt u, meneer? Ben ik aardig, en is wat ik zeg vaardig? Of ben ik vaardig en is wat ik zeg aardig?
Armado	Jij aardig, omdat je klein bent.
Mot	Een beetje aardig, omdat ik klein ben. Waarom vaardig?
Armado	En vaardig, omdat je vlug bent.
Mot	Zegt u dat om mij te loven, meester?
Armado	Het is verdiende lof.
Mot	Dan prijs ik een aal met dezelfde lof.
Armado	Wat! Dat een aal spitsvondig is?
Mot	Dat een paling vlug is.
Armado	Ik moet zeggen dat je nou toch wel heel vlug bent met antwoorden: je doet mijn bloed koken.
Mot	Ik heb mijn antwoord, heer.
Armado	Ik hou er niet van constant beledigd te worden.
Mot	Hij zegt het verkeerd: contanten houden niet van hem.
Armado	Ik heb beloofd drie jaar bij de koning te studeren.
Mot	U zou het in een uur kunnen doen, meneer.
Armado	Onmogelijk.
Mot	Hoeveel is één keer drie?
Armado	Ik ben slecht in rekenen; net zo goed als een tapster kan tellen.
Mot	U bent een edelman en een gokker, meneer.
Armado	Dat geef ik allebei toe: beide zijn het vernis van een man van de wereld.
Mot	Dan weet u ook vast, hoeveel twee en aas is.
Armado	O, dat wordt dan een meer dan twee.
Mot	Wat jan-met-de-pet drie noemt.
Armado	Klopt.
Mot	Nou, meneer, is dit dat zo’n geweldige studie? U heeft er drie uitgestudeerd nog voor u drie keer met uw ogen geknipperd hebt; en hoe makkelijk het is, ‘jaar’ te zetten bij het woord drie, en ‘drie jaar’ met twee woorden te studeren, dat kan het dansende paard u nog wel zeggen.
Armado	Een schitterend logische gedachtegang.
Mot	Waaruit blijkt dat u een nul bent.
Armado	Dan wil ik nu toegeven, dat ik verliefd ben; en omdat de liefde een soldaat verlaagt, ben ik verliefd op een lage juffer. Als ik door het zwaard op te nemen tegen het gevoel van verliefdheid mij van die laaghartige gedachte zou kunnen bevrijden, zou ik Verlangen krijgsgevangen nemen, en hem tegen elke Franse hoveling uitruilen tegen nieuw uitgedachte hoffelijkheid. Het is schandelijk te moeten zuchten: ik zou Cupido weg kunnen vloeken. Troost mij, jongen. Welke grote mannen zijn allemaal verliefd geweest?
Mot	Hercules, meester.
Armado	O, die lieve Hercules! Meer voorbeelden, beste jongen, noem er nog meer; en, lieve jongen, zorg dat ze mannen zijn met een goede naam en goed gedrag.
Mot	Samson, meester; hij was van zeer goed gedrag, zeer flink gedrag, want hij droeg de stadspoorten op zijn rug als een sjouwer; en hij was verliefd.
Armado	O, welgebouwde Samson! O, sterk-gewrichte Samson! Ik ben net zoveel beter met mijn rapier als jij met poorten dragen. Ik ben ook verliefd. Wie was het liefje van Samson, beste Mot?
Mot	Een vrouw, meester.
Armado	Wat was haar complexie?
Mot	Ze had ze alle vier, of drie, of twee, of een van de vier.
Armado	Zeg eens precies, welke complexie.
Mot	Een van zeewater-groen, meneer.
Armado	Is dat een van de vier complexies?
Mot	Dat heb ik gelezen, meneer; en nog wel de beste.
Armado	Groen is inderdaad de kleur van verliefden; maar Samson had maar weinig reden, om op die kleur verliefd te worden. Hij viel vast meer voor haar weet-u-wel, voor haar verstand.
Mot	Zo was het, meneer, want zij was nog groen.
Armado	Mijn geliefde is vlekkeloos wit en rood.
Mot	Zulke kleuren bedekken bevlekte gedachten, meneer.
Armado	Verklaar, verklaar, geleerde knaap.
Mot	Mijn vaders verstand en mijn moeders tong, sta mij nu bij.
Armado	Een lieve aanroeping voor een kind; zeer aardig en vol gevoel.
Mot	Als zij bestaat uit rood en wit, ziet men geen onvolkomenheid: bij fouten bloost haar wang verhit en angst maakt die zo wit als krijt; is zij dus bang, of is zij kwaad, het zal u niet verstoren: haar wangen zijn dezelfde staat waarmee zij is geboren. Een gevaarlijk rijm, meester, tegen de logica van wit en rood.
Armado	Is er geen ballade, jongen, van de Koning en het bedelmeisje?
Mot	Drie mensengeslachten geleden maakte de wereld zich zeer schuldig aan zo’n ballade; maar tegenwoordig is zij niet meer te vinden; en als we ze nog zouden hebben, zou tekst en melodie niet meer bruikbaar zijn.
Armado	Ik wil dat onderwerp opnieuw laten berijmen, zodat ik voor mijn aberratie kan verwijzen naar een illuster precedent. Jongen, ik ben verliefd op het landmeisje dat ik in het park met die intelligente achtereind van een boerenkinkel Dikkop heb betrapt: ze is het waard.
Mot	[Terzijde] Met de roede te krijgen; en toch een betere aanbidder dan mijn meester.
Armado	Zing eens wat, jongen: mijn verstandelijk deel wordt zwaar als ik verliefd ben.
Mot	[Terzijde] Dat is heel bijzonder, bij liefde voor een lichtekooi.
Armado	Kom, zing dan eens wat.
Mot	Even wachten, tot dit gezelschap weg is. Dom, Dikkop en Jaquenetta op
Dom	Meneer, het behaagt de koning, dat u Dikkop in bewaring neemt: en u mag hem geen enkel pleziertje gunnen, en hem niet straffen, maar hij moet drie dagen per week vasten. Wat dit juffertje betreft, ik moet haar in het park houden; zij kan daar melkmeisje zijn. Tot ziens.
Armado	Ik verraad mijzelf door blozen. Meisje!
Jaquenetta	Man.
Armado	Ik wil bij je hutje komen.
Jaquenetta	Nou, dat ligt vlak bij.
Armado	Ik weet er alles van.
Jaquenetta	O, heer, wat hebt u een verstand.
Armado	Ik zal je eens met wat moois verwennen.
Jaquenetta	Dat meent u niet.
Armado	Ik hou van jou.
Jaquenetta	Het is niet waar.
Armado	En nu, vaarwel.
Jaquenetta	Mooi weer, tot ziens.
Dom	Kom mee, Jaquenetta, en vlug. Dom en Jaquenetta af
Armado	Schurk, jij zult voor je misdaden vasten voor je vergiffenis krijgt.
Dikkop	Dan hoop ik wel, meneer, dat ik dat kan doen op een volle maag.
Armado	Jij zult zwaar gestraft worden.
Dikkop	Ik ben u meer verplicht dan uw dienaren, want die worden maar licht beloond.
Armado	Voer deze schurk af: sluit hem op.
Mot	Kom, tuchteloze slaaf, ga mee.
Dikkop	Laat mij niet opsluiten, heer; Ik vast vast, als ik los ben.
Mot	Nee, meneer, dat zou de bekende los-vast truc zijn: jij moet in het gevang.
Dikkop	Nou, maar als ik toch ooit nog eens de blijde dagen van eenzaamheid terugzie van vroeger, dan zullen er toch een paar zien -
Mot	Wat dan?
Dikkop	Ja, niets, meneer Mot, dan wat ze zien. Het is gevangenen niet gegeven al te stil in hun woorden te zijn, en dus zeg ik niets meer: ik dank God, dat ik net zo weinig geduld heb als een ander, en dus kan ik rustig zijn. Mot en Dikkop af
Armado	Ik aanbid de grond, die laag is, waar haar schoen, die nog lager is, geleid door haar voet, die het allerlaagst is, treedt. Ik ga mijn eed breken, wat toch een groot bewijs van trouweloosheid is, als ik bemin. Hoe kan het ware liefde zijn, die trouweloos begint? Liefde is een geest die ons bijstaat; Liefde is een duivel: geen slechtere duivel dan de Liefde. Toch werd Samson net als ik nu bekoord, en hij was ontzettend sterk; en toch werd Salomon net als ik nu bekoord, en hij had een behoorlijk groot verstand. Cupido’s pijl is te hard voor Hercules’ knots, en daarom des te meer voor een Spaanse rapier. De eerste en tweede reden voor een tweegevecht helpen mij niets; hij respecteert de passado niet, hij houdt zich niet aan de regels van het duello; zijn schande is dat hij jongentje heet, maar zijn roem, dat hij mannen overwint. Adieu, dapperheid! Roest, rapier! Zwijg, oorlogstrom! Want uw meester is verliefd; ja, hij bemint. Sta mij bij, een of andere extemporiserende rijmgod, want ik word vast een sonnet. Bedenk, vernuft; schrijf, pen; want er komen boekdelen van in folio. Af